MR'da dünyayı geçtik devlet önlem alacak

Türkiye'de son yıllarda MR ve tomografi çekimlerinde ciddi artış yaşanıyor. Bu durum Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) 2011 raporuna da yansıdı. OECD ortalamasına göre her 1 milyon kişiye 12,2 MR cihazı düşerken, Türkiye'de bu rakam 8,9'da kaldı. Fakat çekilen MR sayısında tam tersi gerçekleşti. OECD ülkelerinde yılda bin kişiden 46,6'sı MR cihazına girerken, Türkiye'de rakam yaklaşık yüzde 50 daha yüksek çıktı; 67,2 oldu. Türkiye bu sayı ile İngiltere, Hollanda, İspanya, Almanya, Fransa, İsrail gibi ülkeleri geride bıraktı. Rakamlar böyle olunca Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) harekete geçti. Kurum gereksiz çekimlerin önüne geçmek için çalışma yürütüyor. Özellikle çekimlerin paket içine alınması veya belli bir süre aynı yerden birden fazla gereksiz çekimlerin engellenmesi gibi yaptırımlar gündemde.

Manyetik rezonans görüntülemenin (MR) yanı sarı bilgisayarlı tomografide de (BT) ciddi artışlar gerçekleşti. Türkiye'de bir milyon kişiye 11,6 BT cihazı düşerken, OECD ortalamasında bu sayı 22,8 oldu. Cihaz sayısında arada iki kat fark olmasına rağmen OECD ülkelerinde yılda bin kişiden 131,8'i, Türkiye'de ise 95,8'i BT'ye giriyor. Türkiye geçmişte MR ve tomografi cihazı eksikliğinden dolayı ciddi bir sıkıntı yaşadı. Fakat son yıllardaki sağlıkta dönüşümle birçok kamu hastanesi bu cihazlara kavuştu. Özellikle hizmet alım yöntemi ile dışarıdan firmalar tarafından hastane içine bu cihazlar kuruldu. Önceleri 6 ayı bulan randevu verme tarihleri bir haftanın altına düştü. Fakat zamanla çekimlerdeki artışlar sıkıntıları da beraberinde getirdi.

Radyolojik tetkik gereğinden fazla

Bir önceki dönem Türk Radyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Okan Akhan, bazı yerlerde iki katı fazla MR çekildiğine dikkat çekiyor. "Çok tetkik hiç tetkik demektir. Bu hastalara, zaman ve para kaybettirmektedir. MR tetkiklerinin doğru protokollerine uyulmaması nedeniyle yapılan tetkiklerin kalitesi çok düşük olmakta ve hastalıkların tanısı tetkik yapıldığı halde konulamamaktadır. 24 saat uygun koşullarda çalıştırılan bir MR cihazı ile en fazla 60-70 tetkik yapmak gerekirken bu sayı birçok merkezde 100 tetkiki aşmakta ve bazı merkezlerde günlük 200 tetkike yaklaşmaktadır." bilgisini veriyor. Performans sisteminin de radyoloji tetkiklerinin sayısını artırdığını belirten Akhan, "Bir hastaya en az 20 dakika ayrılması gerekirken performans sistemi nedeniyle ayrılan süreler çok kısalıyor. Kliniklerde günde 150'ye varan hasta bakılıyor. Her gelen hastaya da radyoloji tetkikleri yazıldığından iş yükümüz artıyor. Tetkikler standartlara uygun yapılmıyor." ifadesini kullanıyor. Akhan, radyolojiyle ilgili standartların belirlenmesi amacıyla Sağlık Bakanlığı ile çalışma başlattıklarını ve bir komisyon kurduklarını da söylüyor.

MR ve tomografinin her çekimi için hastanelere ortalama 70 lira ücret ödeyen SGK, Türkiye'de çekilen MR ve tomografileri yakın takibe aldı. Özellikle gereksiz çekimleri engellemek için yaptırımlar gündemde. Çekimlerin paket ücret içine alınmasından yapılan çekimlere sınırlama getirilmesine kadar düzenlemeler konuşuluyor. Özellikle hastaların farklı hastanelerde aynı yer için MR çektirmesini önlemek için ortak bir otomasyon sistemi de gündemde. Hasta farklı hastanelere gitse de daha önceki çekilen MR ve tomografilerinin görüntülenmesi gündemde.