DNA dizilimleri günler yerine saatler içinde saptanabilecek

ANKARA  - Özel bir İngiliz şirketinin geliştirdiği yeni teknoloji sayesinde artık hayatın yapı taşları olan DNA dizilimleri günler yerine saatler içinde saptanabilecek.
    

Yeni teknoloji DNA'ları laboratuvara götürmeden yerinde test etme ve HIV veya sıtma gibi hızla mutasyona uğrayan bulaşıcı hastalıkların DNA yapılarını belirleyerek nasıl tedavi edilecekleri konusunda çalışma imkanı veriyor.
    

Yeni buluş sayesinde genetik bozukluklar görüntülenebilecek ve bitkilerde ortaya çıkan genetik mutasyonlar izlenebilecek.
     Oxford Nanopore Teknolojileri Şirketi yetkilileri, geliştirdikleri bir DVD oynatıcısı büyüklüğündeki ''GridION'' adlı sistemden elde ettikleri ilk sonuçları ABD'nin Florida eyaletine bağlı Marco adasında düzenlenen Genom, Biyoloji ve Teknoloji toplantısında bilim dünyasına tanıttı. Şirketin bu sistemi kullanan, yeni cihazı bu yılın ikinci yarısında piyasaya sürmesi bekleniyor.
    

Dünyanın ilk minyatür hale getirilmiş, kullanıldıktan sonra atılabilen DNA dizilimi saptayıcısı olan ''MinION'' adlı cihazın basına tanıtımının yapılmasının planladığını duyuran şirket yetkilileri, DNA şifrelerini günler yerine saatler içinde çözme imkanı veren küçük bir USB hafıza çubuğu boyutundaki bu cihazın 900 dolardan daha az bir fiyattan satışa sunulacağını belirtti.
    

Şirketin, Harvard ve California Santa Cruz üniversitelerinden bilim adamlarının işbirliğiyle 3 yıllık bir çalışma sonucu geliştirdiği cihazlar, DNA dizilimlerini hızla okumak için 1995 yılında geliştirilen nanogözenek dizimleme teknolojisinden faydalanıyor. Bu teknolojiyle bir DNA parçası bir biyolojik gözenek yardımıyla besleniyor ve gözenekten geçen çeşitli DNA tabanları, gözenekten geçtikleri sıradaki elektriksel iletkenlikleri arasındaki farklar belirlenerek tanımlanıyor.
    

Cihazların, kullanıcıların ihtiyaçlarına göre yeni bir ''düğüm'' eklenmesine imkan vermek amacıyla birbirine bağlanabilen bilgisayar grupları gibi yapılandırılmış olduğunu anlatan şirket yetkilileri, sistemin başlangıçta bir düğümden oluştuğunu kaydetti.
    

İç çapları metrenin milyonda biri büyüklükteki 2000 nanogözenekten oluşan başlangıç sistemindeki düğümlerden her biri, DNA'ları saniyede yüzlerce kilobazlık bir hızla okuyabilecek kapasitede bulunuyor.
    

Şirketin Üst Yöneticisi Gordon Sanghera, gelecek yıl ise her biri 8000 nanogözenekten oluşan düğümleri satışa sunacaklarını kaydederek bu düğümlerin 20 tanesinin birbirine eklenmesi durumunda tüm bir insan genomunun şifresinin çözülmesinin teorik olarak sadece 15 dakika içinde mümkün olabileceğine işaret etti.
    

Şirketin baş teknoloji yetkilisi Clive Brown da teknolojinin yüzde 4'lük bir hata payıyla çalıştığını, ancak sistem piyasaya sürülene kadar hata payını yüzde bire indirerek mevcut sistemlerle daha iyi rekabet eder hale getireceklerini söyledi.
   

  Brown nanogözenek sisteminin, basit moleküllerde gerçek zamanlı dizilimi çok düşük bir fiyata saptama ve DNA'ya zarar vermemesi nedeniyle de teorik olarak aynı molekül üzerinde defalarca analiz yapabilme gibi potansiyel avantajlarının bulunduğunun altını çizdi.