Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında, kronik böbrek hastaları için Türkiye’de ilk kez Diyaliz Öncesi Eğitim Programı (DÖEP) geliştirildi. Eczacıbaşı Baxter yetkililerinin yurtdışındaki çalışmalarından derlediği diyaliz öncesi eğitim programı verileri, üniversite hastanelerindeki akademisyenlerden oluşan bir ekip tarafından, Türkiye’ye uygun bir eğitim hizmeti haline dönüştürüldü. Program kapsamında hastalar, düzenli poliklinik takibinin yanı sıra, altı ay ya da bir yıl süreyle özel bir eğitimden geçiriliyor.
Halen Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi (EAH) başta olmak üzere, Antalya EAH, Kartal EAH, Haseki Devlet Hastanesi, Balıkesir Devlet Hastanesi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Denizli Devlet Hastanesi başta olmak üzere 26 merkezde hastalara, Diyaliz Öncesi Eğitim Programı ücretsiz olarak veriliyor.
Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji kliniğinde programın eğitimlerini yürüten ekibin lideri Doç. Dr. Abdülkadir Ünsal, bu eğitimler sayesinde hastaların tedaviye uyumunun artığını söyledi DÖEP gibi koruyucu sağlık hizmetleri yoluyla böbrek yetmezliği hastalığını, kronik boyutlara ulaşmadan dengede tutmanın mümkün olabildiğini vurgulayan Ünsal, bu nedenle de ücretsiz olan DÖEP eğitimine katılımın artması için çaba gösterdiklerini bildirdi.
Diyaliz evresi geciktiriliyor
Ayda 250 hastaya eğitim verebilecek kapasitede olan Şişli Etfal Hastanesi Nefroloji servisinde sadece bu eğitimlerle ilgilenen bir özel hemşire ve hekim ve psikologdan oluşan bir özel ekip bulunduğu kaydedildi.
Doç Dr Abdülkadir Ünsal, “2008 yılı verilerine göre Türkiye’de devletin sağlık harcamalarının 1,6 milyar TLsi yani genel sağlık bütçesinin yüzde beşi, diyaliz hastalarına tahsis ediliyor. Yapılan tıbbi çalışmalar ışığında, DÖEP eğitimleri sayesinde hastalığın dengede tutularak diyaliz evresine geçmesi geciktirebiliyor. Böyle merkezlerin ve eğitim verdikleri hastaların sayısının artması ve bunlara bağlı olarak çok sayıda hastanın diyalize alınmasının uzun süre ötelenebilmesi ise, ülke genelinde düşünüldüğünde, devletin diyaliz harcamalarından tasarruf yapılmasına kayda değer bir oranda katkı sağlıyor “ dedi .
Program nasıl işliyor?
DÖEP kapsamında, hastalar, düzenli poliklinik takibinin yanı sıra, altı ay ya da bir yıl süreyle özel bir eğitimden geçiriliyor. Eğitimin amaçları, “Böbrek yetmezliğini erken bir evrede yakalayarak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak” ve “Böbrek nakli, Periton Diyalizi veya Hemodiyaliz tedavi yöntemlerinden hastanın bünyesine en uyumlu olanının teşhis edilmesine yardımcı olmak” şeklinde özetleniyor.
Bugüne kadar yaklaşık 2 bin 500 hastanın yararlandığı DÖEP eğitimlerinde, nefroloji hemşiresi, nefrolog, diyetisyen ve psikologdan oluşan bir ekip kontrolünde, hastalar birebir takibe alınıyorlar. 20-30 dakikalık seanslardan oluşan eğitimlere hasta ve yakınları katılabiliyor. Sadece böbrekleri kontrol ettirmek amacıyla bile bu ekibin hizmetlerinden yararlanmak mümkün olabiliyor.
Başlangıcında çoğunlukla belirti göstermeyen, sinsi olarak tasvir edilen ve beş evreden oluşan kronik böbrek hastalığının dördüncü evresindeki 2 bin 500 hastadan 78’inin, bu eğitimler sayesinde diyaliz tedavisine başlamadan böbrek nakli yaptırdığı dile getiriliyor.
Türkiye genelinde böbrek yetmezliği sorunu yaşayanların yüzde 50’sinin, hastalığın son aşamasında hekime başvurduğu, bu aşamada da böbreklerde telafisi kolay olmayan hasarlar oluştuğu belirtiliyor. Türkiye’de kronik böbrek yetmezliği riski taşıyan yaklaşık yedi milyon hasta bulunuyor. Yaklaşık 70 bin hasta ise böbrek yetmezliği tedavisi görüyor.
