MEDİMAGAZİN - Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden bir ekibin öncülüğünde, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çeşitli prestijli kurumlardan nörologlar, kök hücre uzmanları ve moleküler biyologların katıldığı ortak bir çalışmada, Alzheimer hastalığının anlaşılmasında çığır açan bir keşif yapıldı. Ünlü Nature dergisinde yayınlanan çalışma, bu zayıflatıcı nörodejeneratif durumun kökenleri hakkındaki mevcut kavramlara meydan okuyor.
Suçlu beyin hücreleri içinde yağ birikimi olabilir mi?
Geleneksel olarak, Alzheimer araştırmaları ağırlıklı olarak hastalığın ilerlemesine neden olan birincil faktörler olarak beyinde beta-amiloid plakların ve tau proteininin birikmesine odaklanmıştı. Ancak son bulgular farklı bir mekanizmaya ışık tutuyor: Beyin hücreleri içinde yağ birikimi.
Bu araştırma, Alois Alzheimer'ın sadece plakların ve tau birikiminin varlığını değil, aynı zamanda beyin hücrelerinde yağ damlacıklarının birikimini de gözlemlemesiyle ortaya çıktı. Bu gözleme rağmen, yağın hastalık sürecindeki potansiyel rolünü değerlendirmek için çok az araştırma yapılmıştı.
Çarpıcı sonuçlar elde edildi
Çalışmanın merkezinde, yağ damlacıklarının sinir hücrelerine taşınmasındaki rolüyle bilinen APOE geninin araştırılması yer alıyordu. Önceki araştırmalar APOE geninin dört varyantını tanımlamıştı ve APOE4 beyin hücrelerine en yüksek yağ taşınmasıyla ilişkilendirilmişti.
Farklı APOE varyantlarının Alzheimer gelişimi için farklı riskler taşıyıp taşımadığını tespit etmek için araştırmacılar bir dizi deney gerçekleştirdi. Tek hücreli RNA dizilimi kullanarak, test sinir hücrelerindeki proteinleri analiz ettiler ve Alzheimer hastalığından vefat eden bireylerden alınan doku örneklerini incelediler.
Sonuçlar çarpıcıydı: APOE4 geni taşıyan bireylerin beyinleri, yağ damlacıklarının beyin hücrelerine hareketini kolaylaştıran enzimlere sahip daha yüksek konsantrasyonlarda bağışıklık hücreleri sergiliyordu. Dahası, beyin hücrelerine amiloid uygulanmasını içeren deneyler, özellikle APOE4 varyantına sahip bireylerden alınan hücrelerde yağ birikiminin arttığını ortaya koydu.
Bu bulgular, Alzheimer hastalığının gelişiminde, beyinde amiloid birikiminin beyin hücrelerine yağ akışını tetikleyerek durumun ilerlemesini potansiyel olarak daha da kötüleştirdiği yeni bir yol olduğunu gösteriyor.
