Tıp terimlerinde hangi dilden ne kadar var?

MALATYA (İHA) - Türkiye'de kullanılan tıp terimlerinin yüzde 44.9'ünün Arapça, yüzde 27.7'sinin Farsça, yüzde 19.3'ünün Fransızca, yüzde 4.1'inin Yunanca olduğu bildirildi.


Malatya İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi'nde yayınlanan ve Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim görevlileri Selman Çıkmaz ile Recep Mesut tarafından hazırlanan "Anatomi Terimlerine Önerilmiş Türkçe Karşılıklardaki Yabancı Kökenli Terimlerin Analizi" adlı araştırmada ilginç sonuçlara yer verildi. Nomina Anatomica'da yer alan Latince terimlere önerilmiş Türkçe karşılıklardaki, yabancı kökenli terimlerin ne sıklıkta olduğu sorusuna yanıt aramak amacıyla yapıldığı belirtilen çalışmada, "Ülkemizde kullanılan tıp terimlerinin kökenlerinin geçmişine bakıldığında; 19. yüzyıla kadar terimlerimiz Arapça ve Farsça'nın etkisinde kalmıştır. Türkçe ise yalnızca halk arasında konuşma dili olarak varlığını sürdürebilmiştir. Yine bu yüzyılda batılılaşmanın kaçınılmaz olduğunu düşünen yöneticiler, 1839 yılında ordunun hekim ihtiyaçlarını karşılamak üzere 'Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi kurdular. Eğitim dili olarak da, o yıllarda Avrupa'da bilim ve kültür alanında ileri olan ve diplomatik ilişkilerimizin iyi olduğu Fransa'nın dili benimsendi. Eğitimini 30 yıl kadar Fransızca olarak devam ettiren bu okul, günümüz Türk tıp terminolojisinin Fransızca temeller üzerine kurulmasına yol açtı. Buradan mezun olmuş genç tıbbiyeliler, dilimizi Fransızca'nın etkisinden kurtarmak için 'Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye'yi kurdular ve 1873'te ilk 'Lügat-ı Tıbbiye' sözlüğünü yayınladılar. Fakat bu eserde Fransızca terimlerin yerine yine Arapça-Farsça-Türkçe karışımı olan Osmanlıca kelimeler koyabildiler" şeklinde bilgiye yer verildi.


Cumhuriyetin ilanından sonra ise ulus devlet görüşüne uygun olarak yabancı kökenli terimlerin yerine Türkçe kök ve eklere dayanan terim üretme çabalarına yönelim olduğu belirtilen araştırmada, "Fakat Cumhuriyet döneminde, dilimizden çıkarılan doğu kökenli terimlerin yerine yeterince Türkçe karşılık önerilememesi, Batı bilimindeki hızlı ilerlemeye paralel olarak yeni kavramların ortaya çıkması ve bazı bilim adamlarımızın işin kolay yolunu seçip bu boşluğu yabancı kökenli terimlerle doldurma düşüncesi, terim sorununu içinden çıkılması zor bir duruma getirmiştir" denildi.


Araştırmanın sonucunda ise şu görüşlere yer verildi:


"Yabancı kökenli terimlerin sıklığının da tarihsel sürece uygun olarak, yüzde 44.9'ünün Arapça, yüzde 27.7'sinin Farsça, yüzde 19.3'ünün Fransızca, yüzde 4.1'inin Yunanca, yüzde 1.7'sinin Latince, yüzde 0.9'unun Moğolca, yüzde 0.6'sının İtalyanca, yüzde 0.6'sının Ermenice ve yüzde 0.2'sinin de İngilizce terimlerden oluştuğunu gördük. Sonuç olarak anatomi terimlerimizin içinde bulunduğu durumu gözler önüne sererek, Türkçeleştirme çabalarına hız verilmesi gerektiğini vurgulamak istedik."