Karaciğer hücreleri nasıl skarlaşır ve daha da kötüleşir?

MEDİMAGAİN - Hepatik fibrozis, skar dokusu karaciğerdeki hasarlı hücrelerin yerini aldığında ortaya çıkar. Zamanla, biriken yara izleri karaciğeri bozar, kan akışını engeller ve sirozdan karaciğer yetmezliğine ve karaciğer kanserine kadar giderek kötüleşen sonuçlara yol açabilir. İlerlemiş vakalarda tek tedavi organ naklidir.

Araştırmacılar Hücresel ve Moleküler Gastroenteroloji ve Hepatoloji dergisinde çevrimiçi olarak yayınlanan yeni bir makalede, karaciğer miyofibroblastlarının - karaciğer skar dokusunu oluşturan hücreler - kökenini ve kaderini ve neden olan ajan ortadan kaldırılırsa karaciğer fibrozunun tersine çevrilebileceğine dair ortaya çıkan kanıtları açıkladılar.

Gastroenterolog ve karaciğer hastalıkları araştırmacısı Sanford Burnham Prebys'in başkanı ve CEO'su David A. Brenner, "Karaciğer fibrozisi oldukça yaygındır, çünkü kısmen organa zarar veren ancak sağlıklı onarım yerine yara izi ile sonuçlanan bir dizi şeyden kaynaklanabilir. Viral hepatitten aşırı alkol tüketimine ve ABD'de son derece yaygın olan alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığına (NAFLD) kadar her şey." dedi.

1 milyar insanı etkiliyor

NAFLD'nin dünya çapında yaklaşık 1 milyar insanı veya insan nüfusunun kabaca dörtte birini etkilediği tahmin ediliyor. NAFLD'li hastaların yaklaşık yüzde 20'si, karaciğer iltihabı, fibroz ve siroz ile karakterize, alkolsüz steatohepatit (NASH) adı verilen daha ciddi bir forma ilerliyor.

Makalede araştırmacılar, miyofibroblastların normal, sağlıklı karaciğerlerde bulunmadığını, ancak aşırı alkol tüketimi gibi kronik karaciğer hasarına yanıt olarak aktive olduğunu açıklıyor. Enflamatuar bir yanıt hepatik stellat hücrelerinin (aHSC) aktivasyonunu tetikler ve bu hücreler nispeten az sayıda, sakin, A vitamini depolayan hücrelerden yara izi oluşturan proteinleri salgılayan proliferatif miyofibroblastlara dönüşür.

Bu miyofibroblastlar, zamanla kalınlaşıp birleşerek karaciğeri tıkayan ve boğan, hayatı tehdit eden diğer durumlara yol açan, işlevsel olmayan yara dokusundan bir tavuk teli oluşturmaya başlar.

Henüz etkili bir tedavisi bulunmuyor

Brenner, "Karaciğer fibrozunun birçok nedeni var ve bu nedenle şu anda etkili bir tedavi yok çünkü kronik karaciğer hasarının doğası inanılmaz derecede karmaşık olduğunda çoğu çaba tek hedeflere odaklandı" dedi.

Araştırmacılar, yeni ortaya çıkan bir terapötik yaklaşımın, hepatik miyofibroblastların oluşumunu bozarken aynı zamanda viral enfeksiyon veya aşırı alkol tüketimi gibi karaciğer hasarının altında yatan nedeni de ele almak olduğunu söylüyor. Böyle yapıldığında, aHSC'lerin uyku durumuna geri döneceği ve karaciğer fibrozunun ortadan kalkacağı düşünülüyor.

Brenner, "Bu, hepatik stellat hücrelerini aktive eden faktörlere odaklanmak anlamına geliyor" diyor ve ekliyor:

 "Onları yara dokusu fabrikalarına dönüştüren sinyal yolları. Fare modellerinde ve insanlarda yapılan son çalışmalar bu hücresel ve moleküler mekanizmaları aydınlatmaya başladı. Yeni tek hücre teknolojileri ve uzaysal transkriptomik (doku organizasyonunu ve mimarisini tek hücre veya hücre altı çözünürlükte kapsamlı bir şekilde karakterize edebilen) gibi araçlar da bu amaca hizmet edecektir."

Çalışmanın diğer yazarları arasında San Diego Üniversitesi'nden Hyun Young Kim, Sadatsugu Sakane, Alvaro Eguileor, Raquel Carvalho Gontijo Weber, Wonseok Lee, Xiao Liu, Kevin Lam, Kei Ishizuka, Sara Brin Rosenthal ve Karin Diggle yer alıyor.

Bu çalışma kısa süre önce Brenner'in bilimin son durumu konferansını verdiği Japon Hepatoloji Derneği'nde de sunuldu.