‘Çocukta kalp cerrahisi suda yürümek gibi’

Tıp dünyasında Türk doktorlarının başarısı sürüyor. Anadolu Sağlık Merkezi Kalp Sağlığı Koordinatörü, Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Sertaç Çiçek, tıbbın başkenti diye anılan Mayo Clinic’ten “ziyaretçi profesör” unvanı alan ilk Türk doktor oldu. Üst uzmanlık alanı çocuk kardiyolojisi olan, 1995-1997 arasında uzmanlık sonrası eğitimini Mayo Clinic’te tamamlayan, 60’ın üzerinde uluslararası, 50’nin üzerinde ulusal yayını bulunan Prof. Dr. Çiçek’le aldığı unvanı ve çocuklarla ilgilenen kardiyolog olmanın zorluklarını konuştuk.

Ziyaretçi profesör unvanı nedir?

Böyle köklü kuruluşlar, meslekte başarılı olmuş, kendisinde yetişip belli seviyeye gelmiş uzmanlara onursal profesörlükler verir. Mayo Clinic 2013’te Prof. Dr. Gordon Danielson adına “ziyaretçi profesör” unvanı çıkardı. Çocuk kalp cerrahisinin kurucusu olarak bilinen en önemli isimlerden Prof. Dr. Danielson emekli olduktan sonra, onu onurlandırmak adına tahsis edildi bu ödül. Mayo, kalp cerrahisinde binin üzerinde tıp doktoruna eğitim verdi ve ilk “Danielson ziyaretçi profesör” unvanının bana verilmesi büyük bir onur. Mesleki açıdan erişilebilecek en üst onursal pozisyonlardan biri. Ayrıca Türkiye’de kalp cerrahisinin ulaştığı noktayı gösteriyor.

Ne yapacaksınız orada ziyaretçi profesör olarak?

Belirli bir süre için eğitim veriyorsunuz. Sabah klinik aktivitelere katılıyor, ders veriyorsunuz ve bir konuşma yapıyorsunuz. Ancak benim orayla bağlantılarım geçmişte de vardı bundan sonra da devam edecek.

Yeni Türkler için de Mayo Clinic’in yolunu açıyorsunuz.

İlişkiler son derece önemli. Amerika’da herhangi bir yerde ihtisas yapmak için kriter gerekiyor. Arkadan gelenlere iyi örnek olduğumu düşünüyorum. Genç arkadaşların Mayo Clinic’te pozisyon edinmeleri için ve eğitim almaları konusunda elimden geleni yapıyorum. Bu destek önemli, bir noktadan sonra referans olmazsa olmaz oluyor.

 

‘TÜRKİYE’DE TIP EĞİTİMİ İYİYDİ’

Uluslararası alanda Türk doktorların ismini başka hiçbir sektörde duymadığımız kadar duyuyoruz.

Bugüne kadar Türkiye’de tıp fakültelerinden mezun olan insan kalitesi yüksekti. Donanımlı mezun oluyorlardı. Son zamanlarda üzüntüyle görüyoruz ki tıp fakültelerine giren insan kaynağının eğitim ve donanım seviyesinde eskilere göre düşüşler var ve bu da bir süre sonra sektöre yansıyacaktır. Ancak çok parlak gençler de görüyorum, büyük bir mutlulukla izliyorum. Onların desteklenmesi önemli.

Her çocuk doktor olmak ister. Sizin de çocukluk hayaliniz miydi?

Kaybettiğim kardeşimden sonra, lise sonda karar verdim. O tıp okumak istiyordu bense mühendislik. Ancak tıp fakültesine girdikten sonra hangi branşta uzmanlaşacağımı çok erken seçtim. Yıllıklarımda bile birinci sınıftayken kalp cerrahı olmak istediğimi yazmışım.

Niye kalp cerrahisi?

Bütün organlar önemli ama kalp durduğu zaman her şey duruyor. 1968’de ben ilkokuldaydım. İlk kalp nakli haberleri, atılan manşetlerle kalp cerrahisi bana son derece çekici geldi. Bir de kalp cerrahisi çok ciddi bir ekip çalışması gerektiriyor. Bunun ötesinde iyi bir teknolojiyle de çalışmak zorundasınız. İçinde hem teknoloji hem de hekimlik sanatı var.

Ailenizde hekim var mı, babanız mı doktordu?

Babam asker, dolayısıyla Türkiye’nin çeşitli yerlerinde dolaşarak büyüdüm. Liseyi İstanbul’da askeri lisede okudum. Sonra Gühane Askeri Tıp Akademisi ve ABD.

Üst uzmanlık dalınız da çocuk kardiyolojisi, minicik kalplerle ilgileniyorsunuz...

Çocuk kalp cerrahisi tıbbın en fazla çaba, fedakârlık, en özel eğitim gerektiren branşlarından. Çocuk kalp cerrahisinin duygusal bir boyutu var. ABD’de suda yürümekle eşdeğer görüyorlar. “Suda yürüyenlerin cerrahisi” derler. Bütün her şey çok fazla küçüldüğünden çocuk metabolizması, cerrahiye ve strese tepkileri çok farklı. Damar yoluna bile erişmek zaman zaman çok zor. Büyük bir ekip çalışması ve iyi yetişmiş bir ekip gerekiyor. Deneyim önemli. Tüm bunların ötesinde çok çok ciddi bir mesuliyet yüklüyor. İnsanlar size çocuklarını emanet ediyorlar. Ama bunların karşılığında mesleki tatmini de çok yüksek.

Küçücük çocukların mesuliyeti, 7 gün 24 saat açık telefon...

Mutlaka. Bu sadece sizin çalışmanız ve özveriniz de değil. Ekibin ve ailenizin de özverisi.

Eşiniz, çocuklarınız şikâyetçi mi?

Beni çok desteklediler, benim kadar onlar da çocukların iyileştiğini görmekten dolayı mutlu.

 

‘Damar sertliği çocuklukta başlıyor’

En yaygınlar listesinde kalp ve damar hastalıkları niye hâlâ birinci sırada?

Sigara hâlâ ciddi bir problem; yaşam biçimi, beslenme, diyet hepsi önemli.

Bu hastalıkların temellerinin çocuklukta atıldığı söylenir. Gelecekte kalp hastası olmamaları için çocuklarda nelere dikkat etmeliyiz?

Damar sertliği çocukluk çağında başlıyor. Edinilmiş kalp hastalıklarını en aza indirmek elimizde. Çocukların küçük yaşta egzersiz ve sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmelerini sağlayabiliriz. Sigaradan ve rafine gıdalardan uzak tutulmalılar.

 

‘Amerika’dan ameliyat için geliyorlar’

Görüyorum ki çok fazla yabancı çocuk hastanız var.

Dünyada en fazla yabancı hastaya hizmet veren kurumlardan biriyiz. Yakın bölgelerden ve Amerika’dan gelip kalp ameliyatı olan hastamız var.

Amerika’dan niye geliyorlar?

Amerikalılar için sebep maliyet. Orada sigortanız yoksa, yapılacak işlemlerin maliyetlerini karşılaştırdığınızda burayla çok büyük farklar var. Sonuçlar ise çok çok iyi.