MEDİMAGAZİN - Pritzker Moleküler Mühendislik Okulu'nda Prof. Jeffrey Hubbell liderliğindeki araştırmacılar, otoimmün hastalıkların tedavisinde devrim yaratacak bir "ters aşı"ya öncülük ettiler. Bağışıklık sistemini zararlı virüslere veya bakterilere saldırması için eğiten geleneksel aşıların aksine, bu ters aşı bağışıklık sisteminin hafızasının belirli bir bölümünü siliyor.
Karaciğerin doğal savunma mekanizmasından yararlanıyor
Devrim niteliğindeki aşı, istenmeyen otoimmün reaksiyonları önlemek için karaciğerin bozulan hücrelerdeki molekülleri "saldırma" sinyalleriyle işaretlediği doğal bir mekanizmadan yararlanıyor. Bu süreç aşı tasarımına entegre edilerek bağışıklık sistemini sağlıklı dokulardan uzaklaştırır ve multipl skleroz gibi zayıflatıcı durumları önler.
Nature Biomedical Engineering dergisinde yayınlanan araştırma makalesinin başyazarı Prof. Hubbell, "Bu çalışmanın heyecan verici yanı, multipl skleroz gibi hastalıkları, gerçek dünya bağlamında daha yararlı olan, devam eden iltihaplanma sonrasında tedavi edebilecek olmamızdır" dedi.
Ters aşı nasıl çalışır?
Bağışıklık sisteminin T hücreleri tipik olarak virüsler, bakteriler veya kanserler gibi yabancı tehditleri belirler ve ortadan kaldırır. Ancak, yanlışlıkla vücudun sağlıklı hücrelerini hedef alabilirler. Bu arıza, bağışıklık sisteminin Crohn hastalığındaki ince bağırsak veya multipl sklerozdaki sinirlerin etrafındaki koruyucu miyelin tabakası gibi vücudun belirli bölgelerine saldırdığı otoimmün hastalıklara yol açar.
Vücudun doğal periferik bağışıklık toleransı mekanizmasını taklit etmek için N-asetilgalaktozamin (pGal) olarak bilinen bir şeker kullanan araştırmacılar, ters bir aşı oluşturdu. Hubbell, "Bir aşıda olduğu gibi bağışıklığı canlandırmak yerine, ters aşı ile bağışıklığı çok spesifik bir şekilde azaltabiliriz" dedi.
Ekip, laboratuvar testlerinde, multipl skleroza benzer bir hastalıkta bağışıklık sisteminin miyeline saldırmasını durdurmayı, sinir fonksiyonunu geri kazandırmayı ve hastalık semptomlarını tersine çevirmeyi başardı.
Olumsuz yan etkileri azaltıyor
Şu anda otoimmün hastalıklar ağırlıklı olarak tüm bağışıklık sistemini zayıflatan, yan etkilere yol açan ve vücudu enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakan ilaçlarla tedavi edilmektedir. Ters aşının yaklaşımı daha hedefe yönelik bir tedavi vaat ediyor ve potansiyel olarak olumsuz yan etkileri azaltıyor.
Faz I güvenlik denemeleri çölyak hastalığı için başlamış olup multipl skleroz için de devam etmektedir. Bu denemeler Hubbell'in kurucu ortağı olduğu ilaç şirketi Anokion SA tarafından yürütülmektedir. Hubbell'in de ifade ettiği gibi, "Henüz klinik olarak onaylanmış bir ters aşı yok, ancak bu teknolojiyi ileriye taşımak konusunda inanılmaz heyecanlıyız."
