MEDİMAGAZİN - Alzheimer hastalığı, uyku güçlüğü ve geceleri kötüleşen bilişsel işlevler de dahil olmak üzere vücudun sirkadiyen ritminde çeşitli bozulmalarla karakterizedir. Alzheimer hastalarının yaklaşık %80'i bu sorunları yaşamaktadır, ancak mevcut hiçbir tedavi hastalığın bu özel yönünü hedef almamaktadır.
Sirkadiyen bozuklukların hedeflenmesinde yeni yaklaşım
Cell Metabolism'de 21 Ağustos 2023'te yayınlanan çığır açıcı bir çalışma, bu sirkadiyen bozulmaları zaman kısıtlı beslenme yoluyla düzeltmenin mümkün olabileceğini ortaya koydu.
Fareler kayda değer gelişme gösterdi
Araştırmacılar, zaman kısıtlı bir beslenme programına tabi tutulan farelerin hafızalarının daha iyi olduğunu ve beyinde amiloid proteinlerinin birikiminin azaldığını tespit etti. Bu önemli keşif, insan klinik deneylerinin ve Alzheimer hastalığı için yeni, farmakolojik olmayan bir tedavi yaklaşımının önünü açabilir.
Çalışmanın kıdemli yazarı ve UC San Diego Tıp Fakültesi'nde profesör olan Paula Desplats, potansiyel sonuçlar hakkında yorumda bulundu:
"Bu durum sirkadiyen bozulmaları yeni Alzheimer tedavileri için umut verici bir hedef haline getiriyor ve bulgularımız bu bozulmaları düzeltmenin kolay ve erişilebilir bir yolu için kavram kanıtı sağlıyor."
Zaman kısıtlı besleme ile sirkadiyen saatin güçlendirilmesi
Araştırmacılar, bu stratejiyi bir fare modelinde test ederek günlük beslenme ve açlık döngüsünü kontrol etmeye odaklandılar. Farelerin her gün altı saatlik bir zaman aralığında yemek yemelerine izin verildi, bu da insanlar için yaklaşık 14 saatlik açlığa karşılık geliyor.
Kontrol fareleriyle karşılaştırıldığında, test fareleri daha iyi hafıza, geceleri daha az hiperaktivite ve daha az uyku kesintisi yaşadı. Ayrıca, bilişsel değerlendirmelerde daha iyi performans gösterdiler.
Moleküler düzeyde gözlemlenen iyileştirmeler
Moleküler düzeyde, zaman kısıtlamalı beslenme programı Alzheimer ile ilgili çok sayıda genin ifadesini değiştirdi ve beyindeki amiloid protein birikimini azalttı. Bu birikintiler Alzheimer hastalığının iyi bilinen bir özelliğidir.
Kolayca çevrilebilir bir yaklaşım
Zaman kısıtlamalı beslenme programı farelerde Alzheimer üzerinde önemli bir etki gösterdiğinden, araştırmacılar bir ilaçtan ziyade bu yaşam tarzı değişikliğinin klinik kullanıma kolayca çevrilebileceği konusunda iyimserler.
Desplats sözlerini şöyle sonlandırdı:
"Zaman kısıtlamalı beslenme, insanların hayatlarına kolayca ve hemen entegre edebilecekleri bir stratejidir. Sonuçlarımızı insanlarda da tekrarlayabilirsek, bu yaklaşım Alzheimer ile yaşayan insanların ve onlara bakanların yaşamlarını önemli ölçüde iyileştirmenin basit bir yolu olabilir."
